مزاحمت هاى صوتى
ایجاد سر و صدا و آلودگى صوتى وسایل نقلیه، بلند كردن صداى ضبط صوت، رادیو و تلویزیون و. از جمله مزاحمت هاى صوتى به شمار مىآیند. با رشد و گسترش شهرنشینى، آپارتمان نشینى و تراكم جمعیت و. انسانها از سر و صداى مزاحمان در امان نیستند. وسایل نقلیه موتورى علاوه بر اینكه با صداهاى ناهنجار و گوش خراش خود اعصاب مردم را تحریك مىكنند، اغلب موجب ناراحتى شدید عصبى و ترس و بیم كودكان و بیماران و. مىشوند.
علاوه بر موارد ذكر شده، همسایهها نیز با زیاد كردن صداى رادیو، تلویزیون و. باعث ناراحتى و عصبانیت همسایههاى دیگر شده، چه بسا افرادى كه خانه، محل كار آنان نیز هست و شبها تا دیروقت به كار كردن مشغول هستند و بدین وسیله آسایش همسایهها را از بین مىبرند.
داد و فریادها و خندههاى بى موقع و بلند نیز باعث آزار و اذیت دیگران مىشود. رفت و آمدهاى مكرر نزدیكان و مهمانىهاى مستمر در برخى مواقع باعث خشم و آزار همسایهها مىگردد.
انجام برخى از مراسمها همچون عزا و عروسى، كاروانهاى عروسى در ساعات آخر شب و. سبب آزار و اذیت همسایهها مىگردد گرچه شاید در ظاهر امر حرفى به میان نیاورند، ولى در باطن نارحتند.
مزاحمت هاى صوتى بعضى از مواقع همراه با هیاهو و جنجال و یا حركت غیر متعارف اشخاص همراه است و این اعمال باعث مختل شدن نظم و آسایش عمومى شده و یا هراس و تشویش در افكار عمومى ایجاد مىكند.
مزاحمت هاى زیست محیطى
ریختن زباله در محل زندگى، خارج شدن فاضلاب از زیر درب منازل مسكونى، تعمیر منازل مسكونى و ریختن مصالح ساختمانى در معابر عمومى، تعمیر نكردن خودروهاى دودزا، آسیب رساندن به درختان و. همگى باعث آلودگى محیط زیست شده و بهداشت عمومى را تهدید كرده و بیماریهایى را براى ساكنان به دنبال دارد. برخى از مردم خصوصاً در روستاها و شهرهاى كوچك با پرورش انواع دام و طیور در منازل مسكونى، بهداشت محیط را به مخاطره مىاندازند. براى مثال انواع پشههاى ناقل و بوى بد دامها، صداى ناهنجار و حمل فضولات آنها، آرامش و امنیت محل مسكونى را به هم مىریزد.
زدن دیگران
پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:
وَ مَن لَطَم خَدَّ مُسلم لَطمةَ بدَّد الله عِظامه یوم القیامة ثم سلّط الله علیه النار و مغلولاً حتى یدخل النار [1]
هركس به روى مسلمانى سیلى زند، خداوند روز قیامت نخست استخوانهاى او را از یكدیگر متلاشى مىسازد، سپس آتش را بر او مسلّط مىنماید و غل به گردن به م آید تا به دوزخ برود.
اگر به صورت كسى سیلى بزند به طورى كه صورت او سرخ شود باید یك مثقال و نیم شرعى طلا كه هر مثقال آن نخود است بدهد و اگر كبود شود سه مثقال طلا و اگر سیاه شود، باید شش مثقال شرعى طلا بدهد ولى اگر جاى دیگر بدن كسى را بوسیله زدن، سرخ یا كبود یا سیاه كند باید نصف آنچه را كه گفته شد بدهد. [2]
پرسش: آیا تنبیه بدنى دانشآموزان از سوى معلمان جایز است؟
پاسخ: زدن دانشآموزان جایز نیست، مگر این كه این امر به خاطر تربیت آنها لازم باشد و با اجازه ولىّ باشد و با توجه به این كه در شرایط فعلى آثار منفى آن بیشتر مىباشد، لازم است حتىالامكان از این كار پرهیز شود. [3]
پرسش: در ورزشهاى رزمى، ضرباتى تحت عنوان بدنسازى و افزایش استقامت جسمانى وجود دارد. نظر حضرتعالى چیست؟
پاسخ: مانعى ندارد. بلكه اگر منظور آمادگى براى جبهه باشد، رجحان نیز دارد. [4]
ریختن چیزهاى لغزنده در محل عبور دیگران
پرسش: اگر كسى پوست میوه یا امثال آن را جلوى خانه یا محل عبور
عابرین بریزد و پاى كسى بلغزد و به زمین بخورد و خسارتى ببیند، آیا آن فرد ضامن است؟
پاسخ: اگر لغزیدن مستند به اضرار و تعدّى او به عابرین باشد (نه سهلانگارى خود) ضامن است. [5] بنابراین اگر زبالهاى را كه لیز است مانند پوست موز و خربزه در خیابان بیندازد و به سبب آن فردى لیز بخورد و آسیب ببیند ضامن است. [6]
بیمارى مسرى
پرسش: شخصى كه مرض مسرى دارد آیا مىتواند در اجتماعات و اماكن عمومى حاضر شود یا خیر؟ و اگر حاضر شود و فردى مبتلا به مرض او شود آیا ضمان دارد و در صورت موت آیا دیه بر او واجب مىشود؟
پاسخ: با علم به مسرى بودن، شركتش در جایى كه بداند موجب سرایت مىشود خالى از حرمت نیست، ولى اثبات ضمان و دیه بدین واسطه محل اشكال است. ولى اگر با ورثه آن مصالحه كند بسیار خوب است. [7]
بیدار كردن
پرسش: بیدار كردن میهمان و همسایه و غیره براى نماز واجب چگونه است؟ و آیا بین اولاد و دیگران فرقى است؟
پاسخ: بیدار كردن میهمان و همسایه براى نماز واجب لازم نیست، ولى بیدار كردن اولاد به لحاظ اینكه عادت به نماز كنند جایز بلكه لازم است. [8]
پرسش: بیدار نمودن افراد خانواده براى نماز صبح با چه كیفیتى مجاز است؟
پاسخ: اگر بیدار نكردن آنها موجب سهلانگارى و استخفاف به امر نماز باشد باید آنها را بیدار نماید. [9]
آزار
امام على(علیه السلام) فرمود:
المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلِمُونَ مِن لِسانِهِ وَ یَدِه اِلاّ بِالحَقِّ وَ لایَحِلُّ اَذَى المُسلِمِ اِلا بِما یَجِب [10]
مسلمان كسى است كه مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند جز در آنجا كه حق اقتضا مىكند; آزار دادن مسلمان روا نیست جز به آن مقدار كه به حكم خدا واجب مىشود. (مانند مجازاتها و حدود و تعزیرات اسلامى)
گرفتن روزه مستحب یا سفر كردن اگر موجب اذیت پدر و مادر و جد شود حرام است. [11]
واجب است مرده به گونهاى به خاك سپرده شود كه بوى آن به كسى آزار نرساند. [12]
رفتن به مسجد براى كسى كه بوى دهانش به جهت خوردن سیر و مانند آن دیگران را آزار مىدهد مكروه است. [13]
خرید و فروش و مصرف امورى كه به جامعه ضرر مىزند و موجب ایذاء مردم است مانند استعمال ترقّه و خرید و فروش آن جایز نیست. [14]
شوخىهاى آزار دهنده نیز نوعى تضییع حقالناس است.
پرسش: استعمال دخانیات در اماكن عمومى چه حكمى دارد؟
پاسخ: اگر موجب اذیت و ناراحتى دیگران و یا ضرر رساندن به آنان شود جایز نیست. [15]
همچون استعمال دخانیات داخل وسایل نقلیه، سالن اجتماعات، میهمانىها و حتى در برابر زن و فرزندى كه از دود سیگار اذیت مىشوند و.
سقط جنین
هرگاه كسى نطفه انسانى را از بین ببرد باید 20 مثقال طلا به عنوان دیه بپردازد. و هرگاه علقهاى را از بین ببرد باید 40 مثقال طلا بپردازد و اگر مضغه باشد 60 مثقال طلا و اگر استخوانبندى شده باشد 80 مثقال و اگر روى استخوانها گوشت فرا گرفته باشد 100 مثقال طلا و اگر روح دمیده شده باشد در دختر 500 مثقال و در پسر 1000 مثقال طلا لازم است. [16]
پرسش: سقط جنین در مورد خانمى كه به صورت نامشروع باردار شده، چه حكمى دارد؟
پاسخ: سقط جنین در هیچ حالى جایز نیست. [17]
قتل عمد
یكى از بزرگترین حقوق مردم حق حیات است. قرآن یكى از صفات عبادالرحمن را احترام به جان دیگران مىداند و مىفرماید:
وَلاَ یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ []
و كسى را كه خدا (خونش را) حرام كرده جز به حق نكشند.
قتل عمد از آن رو كه حق الناس است با پشیمانى و استغفار تنها كفایت نمىكند، بلكه اگر بخواهد توبه كند باید خود را تسلیم دادگاه و اولیاى مقتول كند و آنها اختیار دارند كه قصاص كنند یا دیه بگیرند. اگر از قصاص صرفنظر كردند و قصاص نكردند، بر قاتل سه چیز واجب است: آزاد كردن برده، سیر كردن شصت فقیر و روزه گرفتن شصت روز پى در پى و اگر قتل عمدى نباشد، پرداختن دیه به اولیاء مقتول واجب مىگردد مگر اینكه عفو كنند. به علاوه یكى از سه كفاره فوق به وجوب خود باقى است. [19]
ترساندن مسلمان
على(علیه السلام) فرمود:
بر هیچ مسلمانى جایز نیست مسلمانى را بترساند. [20]
ترساندن دیگران به گونههاى مختلف صورت مىگیرد. با ایجاد صداهاى ناهنجار و انفجار، رد شدن با سرعت زیاد بوسیله موتور و وسایل نقلیه از كنار عابرین پیاده، با نگاه و برخورد تند، تهدید با سلاحهاى سرد و گرم، تهدید بوسیله نوشتن نامه یا فرستادن پیامك و.